Sprawdź gdzie kupić
Techniki szczotkowania zębów dzieci różnią się rodzajem wykonywanych ruchów i kątem ustawienia włosia szczotki do powierzchni zębów i dziąseł.
Zalecane metody usuwania płytki nazębnej oraz używanie przyborów higienicznych różnią się w zależności od wieku dziecka.
Metoda ta zalecana jest głównie dla uzębienia mlecznego lub u dzieci specjalnej troski. Metoda kółeczkowa jest jednym z łatwiejszych sposobów oczyszczania zębów. Przy lekko rozchylonych ustach włosie szczotki ustawia się prostopadle do długiej osi zębów, a następnie wykonuje się ruchy okrężne, oczyszczając powierzchnie policzkowe i wargowe zębów. Na powierzchniach żujących zębów wykonuje się poziome ruchy szorowania.
Metoda ta jest polecana u dzieci od czasu wyrzynania się pierwszych zębów trzonowych stałych. Jest bardziej skomplikowana niż metoda Fonesa, ale skuteczniej oczyszcza powierzchnie żujące zębów trzonowych z głębokimi bruzdami, usuwa zalegające resztki pokarmowe między zębami oraz tworzącą się płytkę bakteryjną blisko dziąsła.
Włosie szczotki należy skierować dodziąsłowo pod kątem 45˚ do powierzchni zęba i wykonywać ruchy
obrotowo-wymiatające od dziąsła w kierunku powierzchni żującej.
Metoda obrotowo-wymiatająca szczotkowania zębów
Ruch powinien zawsze być wykonywany z dziąsła na ząb, a nigdy z zęba na dziąsło. Wykonanie ruchu odwrotnego spowodowałoby wciśnięcie resztek pokarmowych pomiędzy ząb i dziąsło, co doprowadziłoby do powstania stanu zapalnego dziąsła i próchnicy w okolicy szyjki zęba. Natomiast powierzchnie żujące oczyszczane są ruchami poziomymi ustawiając szczotkę prostopadle do powierzchni zębów.
Czyszcząc powierzchnie żujące jeszcze nie w pełni wyrzniętych pierwszych stałych zębów trzonowych należy zwracać uwagę, aby końcowe włókna (wydłużone w niektórych szczotkach) ułożyć pod takim kątem, aby wymiatać resztki pokarmowe spod nawisającego dziąsła. Podczas przeprowadzania zabiegów higienicznych u dziecka, rodzice mogą stać za dzieckiem przed lustrem lub na przeciwko niego. W celu lepszej kontroli nad oczyszczaniem wszystkich powierzchni zębów można liczyć np. do pięciu przy myciu każdego odcinka łuku zębowego, a następnie powrócić do niego 2-3 razy.
Zalecane metody usuwania płytki nazębnej oraz używanie przyborów higienicznych różnią się z zależności od wieku dziecka. Do dokładniejszego czyszczenia przestrzeni pomiędzy zębami stosowane są nici, taśmy lub szczoteczki międzyzębowe. Akcesoria te skutecznie oczyszczają z płytki bakteryjnej i resztek pokarmowych miejsca, gdzie zazwyczaj rozwija się próchnica i zapalenie dziąseł, a włosie szczoteczki nie jest w stanie do nich dotrzeć.
| Akcesoria | Wiek dziecka | Metoda oczyszczania jamy ustnej |
|---|---|---|
| • kawałek gazy lub bawełniana chusteczka • gumowa lub silikonowa szczoteczka • specjalny naparstek z mikrofibry | Od 0-6. miesiąca życia | oczyszczanie i masowanie wałów dziąsłowych |
| szczoteczka z tworzywa sztucznego z miękkim włosiem: manualna lub elektryczna | od wyrznięcia pierwszych zębów mlecznych do 5. roku życia | oczyszczanie zębów metodą Fonesa: • ruchami kolistymi powierzchni przedsionkowych zębów • ruchami szorującymi powierzchnia żujących zębów • ruchami wymiatającymi powierzchni językowych zębów |
| szczoteczka z tworzywa sztucznego z miękkim włosiem, o wielkości główki dostosowanej do jamy ustnej dziecka: manualna lub elektryczna | Od 6. roku życia | oczyszczanie zębów metodą wymiatającą: • ruchami obrotowo-wymiatającymi powierzchni językowych i przedsionkowych zębów • ruchami szorującymi powierzchni językowych zębów |
| szczotki i skrobaczki do języka | Od 6.-8. roku życia | przesuwane skrobaczki od tyłu do przodu języka oczyszczając nasadę, a następnie jego powierzchnie boczne |
| irygatory stomatologiczne | Od 4.-5. roku życia | spray zawierający odpowiednie substancje oczyszcza zęby, przestrzenia międzyzębowe i masuje dziąsła |
| płukanki | Od 6. roku życia | płukanie przez 30 sekund jamy ustnej, a następnie wypluwanie płynu |
| nici, taśmy | Od 8.-10. roku życia lub wcześniej stosowane u dziecka przez rodziców | rozpiętą między palcami nić wprowadza się do przestrzeni między zębami i oczyszcza ich powierzchnie styczne |
| szczoteczki międzyzębowe | oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych ruchami poziomymi |
Etapem wieczornej higieny jamy ustnej jest nitkowanie przestrzeni zębowych. Pomiędzy zębami, szczególnie bocznymi, najczęściej nie występuje dostateczna przestrzeń, żeby można ją było oczyścić szczoteczką do zębów, dlatego zbierają się tam duże ilości resztek pokarmowych sprzyjających rozwojowi próchnicy. W tej okolicy próchnica najczęściej obejmuje jednocześnie dwa sąsiadujące ze sobą zęby.
Szczególnie należy dokładnie nitkować powierzchnie międzyzębowe stałych trzonowców. Do oczyszczania tych przestrzeni wykorzystywana jest nić dentystyczna. Nici lub taśmy dentystyczne mogą stosować dzieci w momencie uzyskania odpowiednich zdolności manualnych, mniej więcej od 8.-10. roku życia. Jednakże u młodszych dzieci, już w okresie uzębienia mlecznego, zabieg ten wcześniej powinni wykonywać rodzice.
Bardzo ważna jest technika nitkowania. Na każdy łuk zębowy (górny i dolny) należy zastosować około 1 metr nitki. Nitkę należy nawinąć na dwa palce. Następnie należy ją włożyć w szczelinę między dwoma zębami mniej więcej w środku tej szczeliny, a następnie wykonać jeden ruch „wyciągający” do powierzchni żującej po powierzchni jednego z zębów. Następnie należy przewinąć nitkę na palcach, tak aby nie wtłaczać w szczelinę wyjętych wcześniej resztek jedzenia i ponownie, czystą nitkę założyć do tej samej szczeliny. Tym razem nitkę należy wyjąć po powierzchni drugiego zęba. W ten sposób zostały oczyszczone dwa sąsiadujące ze sobą powierzchnie zębowe. W kolejnym kroku należy ponownie przewinąć nitkę i wykonać oczyszczenie wszystkich kolejnych zębów. Nie wolno nitką wykonywać poziomych ruchów piłujących, ponieważ takie postępowanie bardzo łatwo może uszkodzić dziąsło.
Technika nitkowania
Jeśli pojawia się problem z umieszczeniem nitki między zębami można skorzystać ze specjalnych nitek nałożonych na plastikowe uchwyty. Tutaj należy jednak pamiętać, że taką nitkę można zastosować tylko raz do jednej przestrzeni zębowej, a potem należy ją wyrzucić i wziąć nową. Jest to wygodne rozwiązanie, ale bardziej kosztowne niż tradycyjna nitka.
Uchwyt z nitką dentystyczną
Nici oprócz mechanicznego oczyszczania powierzchni między zębami mogą dostarczać substancji o działaniu przeciwpróchnicowym (fluor, ksylitol) lub antybakteryjnym. Nici mogą być wielowłókienkowe (nylonowe, woskowane) lub z włókna pojedynczego (z politetrafluoroetylenu – PTFE). Nici z PTFE są bardziej miękkie niż tradycyjna nić nylonowa i łatwiej nimi przesuwać między zębami. Są również mniej narażone na przerwanie lub strzępienie. U osób z założonymi stałymi aparatami ortodontycznymi zaleca się nici ze sztywnym końcem, które łatwiej jest wprowadzać w trudno dostępne przestrzenie międzyzębowe.
U osób posiadających większe przestrzenie międzyzębowe lub noszących aparat ortodontyczny pomocne są szczoteczki międzyzębowe, bo dokładnie oczyszczają miejsca, w których zalega osad i resztki jedzenia. Są to tzw. wyciorki, przypominające miniaturowe szczotki do czyszczenia butelek. Zależnie od szerokości przestrzeni międzyzębowych można stosować szczotki o różnej grubości. Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych przeprowadza się ruchami poziomymi.
Technika czyszczenia szczoteczką międzyzębową
Irygatory stomatologiczne są polecane dla dzieci niepełnosprawnych lub gdy nie można stosować szczotek do zębów ze względu na ryzyko zwiększonego krwawienia z dziąseł. Ich działanie polega na oczyszczaniu zębów, przestrzeni międzyzębowych i masowaniu dziąseł sprężonym strumieniem wody, która może zawierać substancje przeciwpróchnicowe lub przeciwzapalne. Strumienia wody nie należy kierować w stronę dziąsła.
Technika czyszczenia irygatorem stomatologicznym
Na języku gromadzą się resztki pokarmowe, które są podłożem dla rozwoju bakterii pomiędzy brodawkami języka i stają się źródłem nieprzyjemnego zapachu. Dlatego ważnym elementem higieny jamy ustnej jest szczotkowanie języka szczoteczką do zębów lub specjalną skrobaczką (czyścikiem). Wskazane jest czyszczenia języka po nocy i przed pójściem spać.
Szczotkując język szczoteczką do zębów, po wymyciu zębów należy ją wypłukać, a następnie nałożyć na nią kolejną, małą porcję pasty do zębów (wielkości zielonego groszku) i wyszczotkować język. Obecnie większość manualnych szczotek do zębów posiada na drugiej stronie główki tarczkę z miękkimi plastikowymi wypustkami do oczyszczania języka.
Po zakończeniu szczotkowania zębów i wypłukaniu jamy ustnej na skrobaczkę należy nałożyć pastę do zębów i dokładnie wyskrobać górną powierzchnię języka. Czyszczenie polega na przesuwaniu skrobaczki od tyłu do przodu języka. Oczyszczać powinno się zarówno nasadę jak i boczne strony języka. Po każdym ruchu należy opłukać skrobaczkę pod zimną bieżącą wodą.
Uzupełnieniem zabiegów higienicznych są płukanki zawierające środki zapobiegające próchnicy tzn. zawierające fluorki lub/i środki antyseptyczne. Przeznaczone są jednak dla dzieci powyżej 6. roku życia. W przypadku płynu najlepiej postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Są dostępne płyny bez konieczności rozcieńczania, inne należy rozcieńczać. Różnić się mogą również ilością zalecanego płynu oraz czasem płukania jamy ustnej.
Na podstawie:
https://ptsd.net.pl/wytyczne (10.2021).
